Trong ngành công nghiệp bôi trơn, đã có nhiều cuộc thảo luận về chủ đề không tương thích của chất bôi trơn, đặc biệt là đối với Mỡ bôi trơn. Khi chúng ta xem xét chuyển đổi các sản phẩm về mỡ, dù là loại mỡ đó có các đặc tính hoạt động tốt hơn so với mỡ cũ thì việc thực hiện một quy trình mới hay thay đổi nhà cung cấp mới, nhân viên nhà máy phải xem xét tác động về độ tin cậy của thiết bị, tác động của nó trong sản xuất và điểm mấu chốt cần quyết định chuyển đổi mỡ mới là gì.
Thử nghiệm tính không tương thích
Tập đoàn NSK, là một nhà sản xuất về các ổ đỡ lăn, đã thực hiện một nghiên cứu về khả năng tương thích với 10 loại mỡ bôi trơn có chứa các chất làm đặc khác nhau. Đối với mỗi trường hợp thử nghiệm, đầu tiên hai loại mỡ bôi trơn cần được thử nghiệm riêng biệt và sau đó được pha trộn ở 03 tỷ lệ khác nhau và chỉ tiêu về thử nghiệm độ xuyên kim được sử dụng trên mỡ bôi trơn sau khi được pha trộn ở nhiệt độ phòng và bảo quản ở 121°C.
Hình 1. Kết quả của nghiên cứu về sự không tương thích của NSK
Compatible: Tương thích
Borderline Compatible: Đường ranh giới tương thích (có thể tương thích, có thể không. Cần phải được thử nghiệm trước khi quyết định)
Incompatible: Không tương thích
Kết quả thử nghiệm được thể hiện trong Hình 1. Mỗi loại mỡ không tương thích với ít nhất một loại mỡ khác. Các chất làm đặc không tương thích nhiều nhất là các chất Phức nhôm, Phức canxi, Đất sét và mỡ Polyurea.
Ảnh hưởng phổ biến nhất là mỡ mềm ra, tuy nhiên loại mỡ Lithium thi thoảng bị cứng lại. Điều thú vị là chúng ta đã phát hiện ra khi pha trộn mỡ Barium cho kết quả là dầu ở phía dưới và phía trên tách ra, điều này có thể cho thấy rằng chất làm đặc của loại mỡ thứ hai đã bị hóa lỏng khi trộn lẫn. Như vậy điều quan trọng cần lưu ý là ngay cả khi chất làm đặc nói chung có tính tương thích về lý thuyết, thì hai loại mỡ bôi trơn vẫn có thể chứa Dầu gốc hoặc các Phụ gia xung đột.
Ngoài ra, không phải tất cả các chất làm đặc trong cùng 1 nhóm đều tương thích với nhau. Mỡ polyurea là một ví dụ về điều này, vì hai công thức của mỡ Polyurea trong các trường hợp cụ thể cũng có thể không tương thích với nhau.
Các biện pháp phòng ngừa khi chuyển đổi, bổ sung, thay thế mỡ bôi trơn
Trường hợp nhất thiết phải thay đổi loại mỡ đang được sử dụng, thì một số biện pháp phòng ngừa cần được thực hiện để giảm thiểu nguy cơ tiềm ẩn không tương thích.
Đầu tiên, các điều kiện sau phải được đáp ứng:
- Xác định ổ đỡ thử nghiệm/ thay thế phải được bố trí, cho phép loại bỏ mỡ bôi trơn cũ dư thừa ra khỏi hệ thống, ổ đỡ. Các hư hỏng về ổ đỡ có thể xảy ra, do việc bố trí ổ đỡ được bao bọc, bảo vệ quá kín làm mỡ cũ không thoát ra ngoài được.
- Nhận diện các ổ đỡ thử nghiệm là đang hoạt động bình thường trước khi chuyển đổi sản phẩm. Trong quá trình thử nghiệm, mọi tình trạng của ổ đỡ phải đảm bảo là đang chạy ổn định không có bất kỳ lỗi hư hỏng nào về khe hở ổ trục, cấu hình ổ đỡ,…
- Kiểm tra về các điều kiện hoạt động của ổ đỡ xem có thể đáp ứng được điều kiện bôi trơn để điền đầy mỡ vào được hay không. Quy trình thử nghiệm này không nên áp dụng cho các ổ đỡ được thiết kế để vận hành với số lượng mỡ giới hạn, vì có thể xảy ra nhiệt độ hoạt động của ổ trục quá cao.
Quy trình chuyển đổi mỡ bôi trơn
Giả sử tất cả các điều kiện đã được đáp ứng, quy trình sau đây có thể được sử dụng để thay đổi mỡ bôi trơn.
- Cố gắng sử dụng hết toàn bộ số mỡ cũ trước khi bơm mỡ mới vào.
- Trong khi ổ đỡ đang chạy, hãy từ từ bơm mỡ mới vào cho đến khi mỡ cũ được đẩy ra khỏi ổ đỡ bằng cách quan sát về sự thay đổi độ đặc, màu sắc của loại mỡ mới bơm vào.
- Tiếp tục lặp lại bước trước đó (bơm lại mỡ mới cần thay đổi) sau một đến hai giờ hoạt động hoặc sau khi ổ đỡ đã trở lại trạng thái hoạt động bình thường, ổn định.
- Cho ổ đỡ chạy trong một tuần (nếu tần suất bôi trơn trước đó lớn hơn một tuần) và bôi trơn lại theo quy trình bình thường.
- Tạm thời tăng lượng tái bôi trơn (bơm mỡ mới vào) ít nhất trong khoảng 2 lần đầu. Lượng mỡ bơm vào tăng lên sẽ giúp loại bỏ hết mỡ cũ còn sót lại và giúp làm kín vòng bi tốt hơn.
- Bắt đầu thử nghiệm (khả năng tiêu thụ điện năng, cường độ dòng điện, tần suất tái bôi trơn lại ra sao, độ rung động, v.v.).
- Trước khi trở lại khoảng thời gian tái bơm mỡ ban đầu, hãy lấy mẫu mỡ kiểm tra độ đặc và kiểm tra sự tách dầu.
Một số mẹo bổ sung cần ghi nhớ:
- Luôn làm sạch các phụ kiện bằng mỡ trước khi tái bôi trơn lại.
- Luôn bơm mỡ vào từ từ.
- Luôn bơm thêm mỡ mới vào ổ đỡ đang hoạt động bình thường.
Để tránh mất thời gian ngừng hoạt động và thiết bị bị hỏng hóc nghiêm trọng do khả năng không tương thích của mỡ, bắt buộc chúng ta phải tiến hành thận trọng khi thay đổi mỡ bôi trơn. Thực hiện theo các khuyến nghị được thảo luận/ thống nhất ngoài các khuyến nghị của OEM cung cấp và khuyến nghị của nhà cung cấp chất bôi trơn.