Thế giới bôi trơn có rất nhiều loại chất bôi trơn khác nhau, và không phải tất cả chúng đều được xử lý một cách hoàn hảo. Trong thực tế, hầu hết các chất bôi trơn cần phải được xử lý cẩn thận và có trang bị bảo hộ cá nhân thích hợp. Dầu gốc và các chất phụ gia tạo nên chất bôi trơn không chỉ có thể gây ảnh hưởng thảm khốc đến môi trường mà còn có thể gây độc hại cho sức khỏe của con người.
Các loại dầu gốc
Dầu gốc được tạo thành từ 05 nhóm khác nhau, theo chỉ định của Viện Dầu mỏ Hoa Kỳ (API). Các nhóm này giúp xác định trữ lượng cơ bản trong các công thức dầu thành phẩm để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí hoạt động của dầu.
Nhóm I bao gồm các loại dầu gốc được xử lý bằng axit, tinh chế bằng dung môi và aromatic. Đây là những loại dầu có đầy đủ bằng chứng về khả năng gây ung thư cho con người. Dầu nhóm I chứa các hợp chất được gọi là hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs-Polycyclic Aromatic Hydrocarbons), có thể tồn tại ở hơn 100 dạng liên kết khác nhau. PAH xuất hiện tự nhiên trong môi trường nhưng cũng có thể do con người tạo ra. Chúng được tìm thấy trong nhựa đường, than đá và các loại dầu khác nhau. PAH là những tạp chất còn sót lại sau quá trình tinh chế và là lý do khiến dầu Nhóm I bị coi là chất gây ung thư.
Cấu trúc của Polycyclic Aromatic Hydrocarbons
Dầu nhóm ll được miêu tả là đã được xử lý hydro hóa ở mức vừa phải. Mặc dù không có những dữ liệu về nhóm bôi trơn này trên con người, nhưng những dữ liệu trên động vật đã chỉ ra khả năng gây ung thư có thể xảy ra. Quá trình Hydrotreating ở mức vừa phải giúp giảm lượng PAH gây ung thư nhưng không nhất thiết phải loại bỏ chúng. Tăng nhiệt độ và áp suất của quá trình xử lý hydro hóa này có thể loại bỏ các hợp chất gây ung thư.
Dầu gốc Group lll được sản xuất bằng quy trình xử lý hydro nhưng phải chịu nhiệt độ cao hơn, thời gian xử lý dài hơn, kỹ hơn. Các loại dầu được xử lý kỹ hơn đã cải thiện độ ổn định oxy hóa và hiệu suất làm việc tốt ở nhiệt độ thấp nhưng vẫn chứa một số tạp chất không thể loại bỏ được. Những chất bôi trơn này không được phân loại là chất gây ung thư cho con người. Chúng bao gồm những loại dầu gốc được xử lý hydro khắt khe.
API đã phân loại dầu động cơ tổng hợp được sản xuất bằng Polyalphaolefin (PAO) là một loại dầu gốc đặc biệt. Thuật ngữ “tổng hợp” ban đầu được sử dụng để chỉ các dầu gốc Nhóm IV (PAO) và Nhóm V. Nhóm IV được sử dụng để chỉ định chất tổng hợp PAO. Tất cả các dầu gốc khác, bao gồm các chất tổng hợp khác và este tự nhiên (dầu thực vật) mặc định được xếp vào Nhóm V.
Trong các bước tinh chế của dầu gốc từ dầu mỏ, chỉ chiết xuất dung môi hiệu quả, hydro hóa nghiêm ngặt hoặc xử lý axit sulfuric sinh khói hoàn toàn mới có khả năng loại bỏ PAHs. PAOs mới được tổng hợp (gốc nhóm IV) không chứa PAH.
Với một vài ngoại lệ, dầu tổng hợp Nhóm V là dầu gốc được thiết kế hóa học không thuộc bất kỳ loại nào trước đây. Chúng thường là các Este, Polyglycol và Silicone. Trong nhóm này, phần lớn sự chú ý được đặt vào các Este Photphat, chất có khả năng gây hại cho con người nhiều nhất. Các phản ứng dị ứng có liên quan đến các sản phẩm có chứa Triphenyl Photphat ảnh hưởng đến sức khỏe đã được quan sát thấy khi thử nghiệm trên động vật ăn phải chất chống cháy Photphat-este.
7 PAH trong Danh sách Hóa chất Ưu tiên của EPA
- Acenaphthene
- Axetilen
- Anthracen
- Benzo (ghi) perylene
- Flo
- Phenanthrene
- Pyrene
Phụ gia
Phụ gia là các chất hóa học được pha chế trong dầu nhớt để nâng cao hiệu suất của dầu gốc. Có nhiều loại phụ gia khác nhau, và hầu hết đều có khả năng gây hại cho cơ thể con người. Một số chất phụ gia phổ biến hơn được thể hiện trong bảng trên. Cách tốt nhất để chống lại các chất phụ gia là giảm thiểu việc bạn tiếp xúc với chúng. Luôn hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp với dầu nhờn.
MSDS
Bảng dữ liệu an toàn nguyên liệu (MSDS) của chất bôi trơn có thể giúp bạn hiểu các rủi ro đối với con người, động vật và môi trường. Mỗi phần của MSDS được đánh số và phải bao gồm thông tin cần thiết để xác định xem chất bôi trơn có độc hại hay không.